Ciddi bir halk saÄŸlığı problemi olarak dünyada önemini korumakta olan hepatite dikkat çekmek amacıyla 28 Temmuz 2017 tarihinde kutlanacak olan “Dünya Hepatit Günü” nün bu yılki teması, Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından “Hepatitin Eliminasyonu (Ortadan Kaldırılması)” olarak belirlenmiÅŸtir.

25 Tem 2017

Hepatit, en basit anlamıyla karaciÄŸerin iltihabıdır ve pek çok nedene baÄŸlı olarak oluÅŸabilir. Bu nedenlerin başında viral enfeksiyonlar gelmektedir. Viral hepatitlere sebep olan farklı hepatit virüs tipleri (A, B, C, D ve E) bulunmaktadır. Bunlardan hepatit B, C ve D kronik karaciÄŸer hastalıklarına yol açmaktadır. 2015 yılı rakamlarına göre dünyada yaklaşık 325 milyon kiÅŸinin kronik hepatit hastalığı olduÄŸu saptanmıştır. Yılda 1,34 milyon insanın ise bu virüs tiplerine baÄŸlı hastalıklardan öldüÄŸü tahmin edilmektedir.

Hepatit A bu etken ile kirlenmiÅŸ (kontamine) su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koÅŸullardan dolayı kolaylıkla bulaÅŸabilen bir hastalıktır. Çocukluk çaÄŸlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaÅŸlarda daha ağır seyretmekte ve ÅŸiddetli karaciÄŸer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir. Ülkemizde hijyen kurallarına ve temizlik koÅŸullarına uyum, temiz su kaynaklarına ulaşımın artışı, sosyoekonomik koÅŸullarla ilgili diÄŸer göstergelerin iyileÅŸmesi ve 2012 yılı sonu itibariyle baÅŸlayan hepatit A aşı uygulamaları sonucunda 2012 yılında 3.624 olan vaka sayısı 2016 yılında 411’e ve 2012 yılında yüz binde 4,8 olan hastalık görülme sıklığı da 2016 yılında yüz binde 0,5’e düÅŸmüÅŸtür. Halen Ülkemizde çocuklara 18. ve 24. aylarda, risk grubundaki kiÅŸilere de en az 6 ay ara ile 2 doz halinde saÄŸlık kuruluÅŸlarımızda ücretsiz hepatit A aşısı uygulanmaktadır.

Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciÄŸer hastalığı, siroz veya karaciÄŸer kanserine yol açabildiÄŸi için ayrıca bir öneme sahiptir. Dünyada 257 milyon kiÅŸinin HBV ile 71 milyon kiÅŸinin ise HCV ile enfekte olduÄŸu tahmin edilmektedir. Kısaca;

Hepatit B ve Hepatit C;

· Kontrol edilmemiÅŸ kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla

· Sterilize edilmemiÅŸ cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diÅŸ müdahaleleriyle

· Kullanılmış enjektör paylaşımıyla

· TıraÅŸ bıçağı, diÅŸ fırçası gibi eÅŸyaların paylaşımıyla

· Sterilize edilmemiÅŸ araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla

· Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla

· Anneden bebeÄŸe doÄŸumda ve sonrasında

· Güvenli olmayan cinsel iliÅŸkiyle bulaÅŸabilir.

Hepatit C virüsü bulaÅŸma yolları, Hepatit B virüsü bulaÅŸma yolları ile benzer olmakla birlikte esas yayılma yolu enfekte kan ve kan ürünleri ile doÄŸrudan temastır. Ancak enfekte kan ile temas etmiÅŸ diÄŸer vücut sıvıları da bulaÅŸma açısından kaynak olabilir. Tek eÅŸli çiftlerde cinsel yolla bulaÅŸma nadir görülür.

Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. Hepatit B aşısı güvenli ve etkili bir aşı olup 1998 yılında rutin çocukluk çağı aşı takvimine eklenmiÅŸtir. Rutin çocukluk çağı hepatit B aşılamalarını, 2005-2008 yılları arasında okullarda yapılan destek aşılamaları ve risk grubu aşılamaları izlenmiÅŸtir. Özellikle son yıllarda aşılama hızlarının artmasıyla 1990 yılında 5 yaÅŸ altı 370 olan vaka sayısı, 2016 yılı itibariyle 11’e düÅŸmüÅŸtür. 5 yaÅŸ altı çocuklardaki akut hepatit B hastalığı görülme sıklığı 1990 yılında yüz binde 6,2 iken, 2016 yılında yüz binde 0,2 olarak gerçekleÅŸmiÅŸtir.

Hepatit B aşısı Ülkemizde bebeklere, ilk dozu doÄŸumda, 2. ve 3. dozları ise 1 ve 6 aylıkken, risk grubundaki kiÅŸilere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 doz olarak ve ücretsiz uygulanmaktadır. Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır ancak kullanılmaya baÅŸlayan yeni ilaçlarla tedavide baÅŸarılı sonuçlar alınmaya baÅŸlanmıştır. Aşı dışında hastalıktan korunmanın en etkili yolu bulaÅŸ yoluna iliÅŸkin koruma önlemlerinin alınmasıdır.

Hepatit D virüsü, hepatit B virus (HBV) enfeksiyonu olan kiÅŸilerde hastalığa yol açar. HBV’nin yokluÄŸunda enfeksiyon yapamaz. Fakat hafif seyreden HBV enfeksiyonunu daha ağır ve hızlı seyreden bir hastalığa dönüÅŸtürebilir. HDV kan ve kan ürünleri temasıyla, kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla, deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaÅŸabilir.

Hepatit E virüsü (HEV) fekal-oral (dışkı ile temas) yol ile bulaşır, vahÅŸi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut enfeksiyona yol açar. EriÅŸkinlerde çocuklardan daha sık görülür. Gebelikte

geçirildiÄŸinde hepatit E hastalığı daha ciddi seyreder. Özellikle gebelerde son 3 aylık dönemde düÅŸük, erken doÄŸum, ciddi karaciÄŸer yetmezliÄŸi ile ölüm riskinin artmasına sebep olabilir. Hepatit E virüsünün spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur. Bilgilenin ve Korunun!!

Temmuz/2017

Kaynak: Türkiye Halk SaÄŸlığı Kurumu