COVID-19 Seyahat Önerileri
Birçok ülke, COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana uluslararası seyahatlerin bir kısmını veya tamamını durdurmuştur; ancak şimdi seyahatleri yeniden başlatmayı düşünmektedir. Bu belge, uluslararası seyahat operasyonlarına kademeli olarak geri dönüşü düşünme veya uygulama sırasında ulusal sağlık yetkilileri için önemli hususları ana hatlarıyla ortaya koymaktadır. Karar alma süreci çok sektörlü olmalı ve ulusal ve uluslararası ulaştırma makamları ve diğer ilgili sektörler tarafından uygulanan önlemlerin koordinasyonunu sağlamalı, halk sağlığı ve sosyal önlemleri ayarlamak için genel ulusal stratejilerle uyumlu olmalıdır. Seyahat önlemlerinin (veya geçici kısıtlamaların) kademeli olarak kaldırılması, ülke bağlamı, yerel epidemiyoloji ve bulaşma yolları, salgının kontrolüne yönelik ulusal sağlık ve sosyal önlemler ve giriş noktaları da dahil olmak üzere, hem kalkış hem de varış ülkelerindeki sağlık sistemlerinin kapasiteleri göz önünde bulundurularak, kapsamlı bir risk değerlendirmesine dayanmalıdır. Sonraki önlemler halk sağlığı riskleriyle uygun olmalı ve COVID-19 durumu geliştikçe ve düzenli olarak kamuya iletildikçe, düzenli ve sistematik olarak yürütülen bir risk değerlendirmesine göre ayarlanmalıdır.
Bu belgenin amacı, DSÖ Üye Devletlerinin hükümetleri, sağlık yetkilileri ve ilgili taraflara, uluslararası seyahat önlemlerini, COVID-19 salgınının değişen epidemiyolojik durumuna, ülkelerde mevcut olan ulusal halk sağlığı ve sağlık hizmeti kapasitesine ve virüsün gelişen anlayışına göre düzenlerken dikkat edilmesi gereken unsurları sağlamaktır. Bu belge, özellikle 14 Nisan 2020 tarihli DSÖ COVID-19 Strateji güncellemesi [1], Halk sağlığı ve sosyal önlemlerin düzenlenmesine ilişkin hususlar [2], 09 Temmuz 2020 tarihli SARS-CoV-2'nin bulaşmasına ilişkin Bilimsel Belge [3] ve DSÖ Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP) [4] gibi diğer ilgili DSÖ rehberleri ile birlikte okunmalıdır.
Her ülke bir risk-fayda analizi yapmalı ve önceliklerine karar vermelidir. DSÖ, acil durumlar için gerekli yolculuğa, insani yardım faaliyetlerine (acil tıbbi uçuşlar ve tıbbi tahliye dahil), gerekli personelin seyahatine (acil müdahale ekipleri ve halk sağlığı teknik destek sağlayıcıları, denizciler [5] ve diplomatik memurlar gibi ulaşım sektöründeki kritik personel) ve ülkeye geri dönüşe öncelik verilmesini tavsiye etmektedir. Temel tıbbi, gıda ve enerji kaynakları için kargo taşımacılığına da öncelik verilmelidir. Hasta veya yaşlı yolcular ve kronik hastalıkları olan veya altta yatan sağlık koşulları olan kişiler de dahil olmak üzere risk altındaki kişiler, genel bulaşmanın olduğu bölgelere yapacakları uluslararası seyahatlerini geciktirmeli veya iptal etmelidir. Uluslararası seyahat bağlamında, potansiyel importe veya gönderilen vakalar düşünüldüğünde "sıfır risk" gibi bir durum söz konusu değildir. Bu nedenle, kapsamlı ve sürekli risk değerlendirmesi ve yönetimi, bu risklerin tanımlanmasına, hafifletilmesine ve azaltılmasına yardımcı olurken, seyahat önlemlerinin (veya geçici kısıtlamaların) potansiyel olumsuz halk sağlığı sonuçlarına karşı dengelenmesi konusunda yardımcı olacaktır. Karar süreci, kalkış ve varış ülkelerindeki yerel bağlamı dikkate alarak durumun bir analizini içermelidir. Aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır: yerel epidemiyoloji ve bulaşma yolları, ulusal halk sağlığı ve hem kalkış hem de varış ülkelerindeki salgınların kontrolüne yönelik sosyal önlemler; hastalığın importe edilmesi veya gönderilmesi riskini azaltmak ve yönetmek için giriş noktaları (limanlar, havaalanları, kara kapıları) dahil olmak üzere yolcular arasında şüpheli ve doğrulanmış vakaları yönetmek için ulusal ve yerel düzeylerde halk sağlığı ve sağlık hizmeti kapasitesi; ve COVID-19 bulaşı ve klinik özellikleri hakkında gelişen bilgiler.
COVID-19 epidemiyolojik durumu ülkeler arasında değişiklik göstereceğinden, uluslararası seyahat, yolcunun kalkış ülkesine ve varış ülkesine bağlı olarak, SARS-CoV-2 virüsünün importe edilmesi/gönderilmesi farklı seviyelerinde risk taşımaktadır. COVID-19'un her ülkedeki epidemiyolojik durumu, 20 Mart 2020'de yayınlanan DSÖ COVID-19 virüslü insan enfeksiyonunun neden olduğu COVID-19 için küresel sürveyans Geçici Rehberinde tanımlanan bulaş senaryolarını izleyen DSÖ Durum Raporları aracılığıyla edinilebilmektedir [6]. Dört senaryo dikkate alınmaktadır:
Varış ülkesinde importe vaka riski, kalkış ve varış ülkesindeki epidemiyolojik durum gibi bir dizi faktöre bağlıdır:
Yukarıdaki risk değerlendirmesinde, ortaya çıktıkça yeni bilgiler de dikkate alınmalıdır. Ulusaltı farklılıklar her iki ülkede de dikkate alınabilir. Ülkeler, test, takip, importe vakaları izole etme ve yönetme ve temaslıları karantinaya almak için dalgalanma kapasitelerini sürekli olarak planlamalı ve değerlendirmelidir.
İmporte vakaların ulusal pandemi müdahalesinde yol açabileceği risklerin değerlendirilmesi, hem halk sağlığı hem de sağlık hizmetleri kapasitesine ve diğer ilgili sektörlerin kapasitesine bağlıdır. DSÖ “COVID-19 bağlamında halk sağlığının ve sosyal önlemlerin düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar” konusunda Geçici Rehber [7], COVID-19'un artan bulaşma riskini en aza indirmek için gereken altı alanı vurgulamaktadır: temaslı takibi ve izolasyon dahil bulaşma kontrolü, yeterli halk sağlığı işgücü ve sağlık sistemleri kapasiteleri, yüksek güvenlik açığı olan tesislerdeki riskleri en aza indirgemek, işyerinde önleyici tedbirler, yüksek bulaşma riski olan toplumlardan vaka gelmesi veya gönderilmesindeki risklerin yönetimi ve toplumların tam katılımı. DSÖ, bu alanların çoğu için ayrıntılı teknik ve operasyonel ekler geliştirmiştir ve ulusal düzeyde halk sağlığı ve sosyal önlemlerin düzenlenmesi ihtiyacını değerlendirmek için bir dizi kriter sunmaktadır [8]:
DSÖ güncellenmiş COVID-19 Stratejisi [9], dış işleri, finans, eğitim, ulaşım, seyahat ve turizm, bayındırlık, su ve arıtma, çevre, sosyal koruma ve tarım gibi sağlık dışındaki sektörlerle ilgili hedefleri ana hatlarıyla belirlemiştir. Amaç, hükümetin ve toplumun her kesiminin müdahaleyi sahiplenmesini sağlamak ve el hijyenini, solunum görgü kurallarını ve bireysel düzeyde fiziksel mesafeyi teşvik etmek de dahil olmak üzere sektöre özgü ve genel önlemler yoluyla bulaşmayı önlemeye yardımcı olmak için kaynak ve çabalardan yararlanmaktır. Halk sağlığı dışındaki diğer faktörler COVID-19 salgınının ortaya çıkardığı halk sağlığı riskine ek olarak, ülkeler uluslararası yolculuğa devam etmeye karar verirken diğer ekonomik, politik ve sosyal hususları da dikkate almalıdır. Bu tür düşünceler, ilgili taraflar, uygun uzmanlar ve yetkililer ile değerlendirilmelidir. İlgili rehberlik, örneğin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) [10], Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) [11], Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) [12], Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) [13] ve Dünya Bankası [14] aracılığıyla bulunabilir. Uluslararası seyahatleri sürdürme konusunda Devletlerin desteklenmesinde kilit rol oynayan bazı Birleşmiş Milletler (BM) ajansları, Devletlerin ve diğer uluslararası kuruluşların aktif katılımıyla, ajansa özgü yetkileri doğrultusunda COVID-19 ile ilgili somut girişimler başlatmıştır. Bu, diğer BM ajansları ve ilgili endüstri ortaklarıyla işbirliği içinde, uluslararası hava yolculuğunun yeniden başlaması için rehber geliştiren Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nü (ICAO) [15] de içermektedir.
COVID-19'u durdurmak için gösterilen hafifletme çabalarını anlamak sonunda varış noktasındaki ülke ve bölgelerin sorumluluğundadır. Ülkeler, vakaları test etmek, izole etmek ve tedavi etmek ve temaslılarını karantinaya almak ve uygun şekilde uluslararası bilgi ve veri alışverişi yapmak için, özellikle giriş noktalarında (limanlar, havaalanları, kara kapıları) uygun halk sağlığı ve sağlık sistemleri kapasitelerine sahip olmalıdır.
Halk sağlığı önlemlerinin doğru uygulanması için sektörler arası çalışmaların olması şarttır. Ulaştırma sektörü seyahat operasyonlarının merkezinde yer almaktadır, ancak uluslararası seyahatlerin kademeli olarak yeniden başlamasıyla ilişkili tüm operasyonel unsurları ele geçirmek için ticaret, tarım, turizm ve güvenlik gibi diğer sektörlerin katılımı da esastır. COVID-19 pandemisi için özel olarak tasarlanmamış olsa da, acil sağlık durumlarına hazırlık için genel kapasite değerlendirme araçları yardımcı olabilir. DSÖ, kritik hazırlık, hazır olma ve müdahale eylemlerini özetleyen bir araç üretmiştir [16].
Vaka tespiti, vaka izolasyonu, temaslı tanımlama ve temaslı takibi için aktif epidemiyolojik sürveyans, COVID-19 pandemisinin etkili yönetiminin merkezidir [17], [18]. Şüpheli ve doğrulanmış vakalar hızla izole edilmeli ve doğrulanmış vakaların temaslıları karantinaya alınmalıdır [19]. COVID-19 olduğundan şüphelenilen veya hastalığı doğrulanan kişilerin ve doğrulanmış vakaların temaslarının [20] seyahat etmesine izin verilmemelidir. Mevcut sürveyans sistemlerinin kullanımı ve laboratuvar kapasitesi COVID-19 ulusal sürveyans sistemi, grip, grip benzeri hastalık veya şiddetli akut solunum yolu hastalığı gibi mevcut solunum hastalığı sürveyans sistemleri aracılığıyla paylaşılan bilgilerden faydalanacaktır. Vaka tespiti ve temaslı takibi için eğitimli halk sağlığı veya toplum sağlığı çalışanlarından oluşan yeterli işgücü ve toplumdan kabul görmek için sosyal medya yoluyla entegre risk iletişimi ve toplum katılımı etkili sürveyans için kilit unsurlardır. Ülkeler, gelen yolcular da dahil olmak üzere güvenilir bir şekilde vakaları tanımlamak ve temaslıları takip etmek için yeterli laboratuvar test kapasitesine ve açık bir test stratejisine sahip olmalıdır. DSÖ'nün sürveyans [21] ve temaslı takibi [22] konusundaki rehberi takip edilmelidir. Dijital araçlar Bazı ülkeler zaten temaslı takip etme çabalarını desteklemek için dijital araçlar kullanmakta veya kullanmayı düşünmektedir. Bunlar, konum veya yakınlık izleme ve/veya varıştan sonraki 14 günlük süre boyunca semptom bildiriminde kullanılmak üzere cep telefonlarını ve uygulamaları içermektedir. Bu teknoloji halk sağlığı ile temaslı takibinin yerini alamaz ancak DSÖ'nün önerdiği özel koşullar altında bir yardımcı olarak düşünülebilir [23]. Cep telefonları ve uygulamalar, yalnızca genel nüfusun büyük bir kısmı böyle bir uygulama kullanıyorsa, COVID-19 olduğu doğrulanmış veya testi pozitif çıkmış bir kişiyle temas halinde olabilecek yolcuları belirleme ve bilgilendirmede etkili olabilir. Seyahat edenler için, uluslararası irtibat takibinin yapılması gerektiğinde, ülkeler arasındaki uyumluluk ve veri paylaşımı konularının göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu tür dijital araçları uyarlamadan önce, ülkeler kişisel gizlilik ve kişisel verilerin korunması ile ilgili yasal ve etik hususları dikkate almak isteyebilirler [24]. Uluslararası temaslı takibi Bir küme veya bulaşma zinciri birkaç ülkeyi kapsadığında, uluslararası temaslı takibi, Ulusal UST Odak Noktaları (UON) uluslararası ağı aracılığıyla hızlı bilgi paylaşımı yoluyla koordineli ve işbirliğine dayalı bir şekilde yapılabilir. NFP'lere her zaman erişilebilir ve bölgesel DSÖ Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) İletişim Noktalarından doğrudan destek alabilir. Bölgelerdeki tüm Ulusal UST Odak Noktalarının ve DSÖ UST İrtibat Noktalarının iletişim bilgileri, ulusal sağlık otoritelerinin erişebildiği DSÖ Olay Bilgi Sisteminde (EIS) bulunmaktadır.
Uluslararası seyahatlere kademeli olarak devam etmenin nedeni, potansiyel seyahat riski ve uluslararası seyahatteki değişikliklerle ilgili düzenli güncellemeler dahil olmak üzere herkes için güvenli seyahat sağlamak için alınması gereken önlemler veya bilgileri yaymak ve ulus altı düzeydeki durumlara özel tavsiyeler sunmak için COVID yardım hattı hakkında, geleneksel medya, sosyal medya ve diğer kanallar aracılığıyla halkla proaktif olarak iletişim kurmak çok önemlidir. Bu, seyahat tavsiyesine güven oluşturmak, sağlık tavsiyelerine uyumu arttırmak ve söylentilerin ve yanlış bilgilerin yayılmasını önlemek için gereklidir [25]. Uluslararası seyahatteki değişikliklerle ilgili zamanında ve doğru iletişim, genel halkı, yolcuları, ulaştırma sektörünün operatörlerini, sağlık yetkililerini ve diğer ilgili sektörlerdeki operatörleri hedeflemelidir.
Ülkeler COVID-19 müdahalesi için gerektiğinde Giriş Noktalarındaki (PoE) kapasitelerini korumalı veya güçlendirmelidir. Bunlar, giriş/çıkış taraması kapasitelerini; aktif vaka tespiti, izolasyon ve test ile aktif vakaların erken tespitini (PoE'de kişisel koruyucu donanım temini dahil); temizlik ve dezenfeksiyonu; gerektiğinde tıbbi bir tesise taşıma da dahil olmak üzere vaka yönetimini; temaslı takibi için temaslıların tanımlanmasını; yeterli temizlik ve arıtma önlemleri için yerel politikalar hakkında kamuya açık bilgi paylaşımını; fiziksel mesafe ve maskelerin takılmasını; acil durum telefon numaralarının paylaşılmasını; ve sorumlu seyahat davranışı hakkında risk iletişimi ve eğitimini içermektedir. Bagaj, kargo, konteynırlar, taşıtlar, mallar ve posta paketleri için uyarlanmış prosedürler ulaşılabilir olmalı ve açıkça bildirilmelidir. Ülkelerin ayrıca UST çerçevesinde gemi denetimi ve gemi sağlık sertifikalarının düzenlenmesi için kapasiteleri sağlamaları gerekmektedir. DSÖ'nün giriş noktalarındaki hasta yolcuların yönetimi ile ilgili rehberi [26] ile havayolu şirketleri ve diğer ulaşım operatörleri için operasyonel hususlar [27] gibi diğer ilgili rehberlere uyulmalıdır. DSÖ, kalkıştan ve varıştan önce dikkate alınacak önlemlerin bir kombinasyonunu içeren, yolcuların yola çıkmadan önce ve varışta desteklenmesi ve yönetilmesine yönelik kapsamlı bir yaklaşım önermektedir. Yolcular için genel tavsiyeler kişisel temizlik ve el temizliği, solunum görgü kuralları, diğerlerinden en az bir metre fiziksel mesafeyi koruma [28] ve uygun şekilde maske kullanımını [29] içermektedir. Hasta veya yaşlı yolcular ve ciddi kronik hastalıkları olan veya altta yatan sağlık koşulları olan kişiler de dahil olmak üzere risk altındaki kişiler, uluslararası düzeyde genel bulaşmanın görüldüğü bölgelere gidiş ve gelişlerini ertelemelidir. Giriş ve çıkış taraması, belirti ve semptomları (38°C'nin üzerindeki ateş, öksürük) kontrol etmek ve solunum yolu enfeksiyonu semptomları ve yüksek riskli temaslılara maruz kalma hakkında yolcularla görüşmek gibi önlemleri içermektedir ve bu da hasta yolcular arasındaki aktif vakaları bulmaya yardımcı olabilir. Semptomatik yolcular ve tanımlanmış kişiler daha fazla tıbbi muayene için yönlendirilmeli veya sevk edilmeli, ardından COVID-19 testi yapılmalıdır. Doğrulanan vakalar izole edilmeli ve gerektiğinde tedavi önerilmelidir. Çıkışta veya girişte tek başına sıcaklık taramasının, enfekte bireyler kuluçka döneminde olabileceğinden, hastalığın erken dönemlerinde belirgin semptomlar göstermeyebileceğinden, hatta ateş düşürücü ilaçlar sayesinde ateşin yok edilebileceğinden, enfekte bireylerin tanımlanmasında kısmen etkili olması muhtemeldir. Kaynakların sınırlı olduğu yerlerde, giriş taraması tavsiye edilmektedir ve genel bulaşmanın görüldüğü bölgelerden doğrudan uçuşla gelen yolculara öncelik verilmelidir. Buna ek olarak, yolcular son iki hafta içindeki olası maruziyet durumlarını bildiren bir form doldurup sağlık yetkililerini bilgilendirebilirler (sağlık çalışanları arasında hastalarla temas, hastanelere ziyaret, COVID-19 hastası bir kişiyle yaşam alanı paylaşımı vb.). Form, seyahatten sonra, örneğin bir vakanın olası temaslısı olarak tanımlandıklarında, ulaşılması gereken yolcuların ilgili iletişim bilgilerini içermelidir. Varışta kalabalık oluşmasını önlemek için uçuş sırasında böyle bir formun doldurulması önerilmektedir. Yetkililer ayrıca gelen yolcuların ulusal bir COVID-kontrol Uygulaması indirmelerini ve kullanmalarını isteyebilir. Görüşme alanları gibi yolcuların toplandığı alanlarda bulaşmayı önlemek için kalabalık kontrolü devrede olmalıdır. Kalkıştan hemen önce veya varışta yapılan laboratuvar PCR testi (SARS-CoV-2 için moleküler test) yolcuların durumu hakkında bilgi sağlayabilir. Ancak laboratuvar sonuçları dikkatli bir şekilde yorumlanmalıdır, çünkü küçük bir kısım yanlış negatif ve yanlış pozitif sonuçlar oluşabilir. Uygulanırsa, örneğin, test edilmiş giden yolculara, herhangi bir semptomları olduğu taktirde yerel halk sağlığı yetkililerine bildirmelerinin tavsiye edilmesi gibi, teste kapsamlı bir COVID-19 takibi eşlik etmelidir. Test varış noktasında yapılırsa, semptomların gelişmesi durumunda tüm yolculara bir acil telefon numarası verilmelidir. Testin pozitif olması durumunda ilgili bir vaka yönetimi protokolü izlenmelidir. Şu anda COVID-19 bağlamında uluslararası seyahat için “Bağışıklık sertifikalarının” kullanımı bilimsel kanıtlarla desteklenmemektedir, bu nedenle DSÖ tarafından önerilmemektedir [30]. Hızlı SARS-CoV-2 antikor testlerinin etkinliğini anlamak için daha fazla kanıta ihtiyaç vardır. Daha fazla bilgi için, COVID-19 bağlamında, yeni kanıtlar ortaya çıktıkça güncellenecek olan DSÖ'nün bilimsel makalesi “Aşı karneleri”ne bakınız [31]. Bilimsel değerlendirmelerin ötesinde, kişisel verilerin mahremiyeti, tıbbi gizlilik, potansiyel sahtecilik riski veya riskli davranış, damgalama ve ayrımcılık ile ilgili etik, yasal ve insan hakları yönleri bulunmaktadır. Yolcular geldiklerinde, potansiyel semptom başlangıcını 14 gün boyunca kendi kendilerine takip etmeli, semptomları ve seyahat geçmişlerini yerel sağlık tesislerine bildirmeli ve ulusal protokolleri takip etmelidir. COVID-19 bağlamında temaslı takibi konusunda, DSÖ kılavuzuna uygun olarak, doğrulanmış vakaların temaslıları karantinaya alınmalı veya ulusal müdahale stratejilerinin bir parçası olarak kendi kendini karantinaya almaları istenmelidir [32]. Ülkeler varışta tüm yolcular için karantina önlemleri uygulamayı seçerse, bunu bir risk değerlendirmesini ve yerel koşulları dikkate alarak yapmalıdır. Ayrıca COVID-19 bağlamında temaslıların karantinasına ilişkin DSÖ kılavuzunu da takip etmelidir [33]. Ülkeler, yolcuların haysiyetlerine, insan haklarına ve temel özgürlüklerine saygılı davranmak ve kendilerine uygulanan herhangi bir sağlık önleminden kaynaklanan rahatsızlıkları veya sıkıntıları en aza indirmek dahil olmak üzere, yolcular için UST (2005) kapsamındaki özel hususlara uymalıdır. Ülkeler, (a) sağlık durumlarını belirlemek için yapılan incelemeler; (b) varışta aşı veya profilaksi (10 gün öncesinden duyurulmamış); (c) uygun izolasyon veya karantina; (d) uygulanan önlemleri belirten sertifikalar; veya (e) yanlarındaki bagajlara uygulananlar [34] dahil, sağlığın korunması için alınması gereken tedbirler için yolculardan ücret almayacaktır.
Ülkeler, kademeli olarak uluslararası seyahatlere devam ederken, risk değerlendirme sürecini düzenli olarak tekrarlamalı ve kendi halk sağlığı ve diğer ilgili sektörlerin kapasitesini gözden geçirmelidir. Bu süreçte ülkeler, DSÖ'nün güncellenmiş bilimsel belgelerine başvurarak virüs ve epidemiyolojisi hakkında yeni bilgileri de dikkate almalıdır [35]. Agustos2020 Kaynak: https://www.seyahatsagligi.gov.tr/
|
